SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW

Program Nasz świat opiera się na nauczycielskim, jak i uczniowskim działaniu. Nauczyciel współdziała i wspiera w działaniu wychowanka, udziela pomocy zgodnie z dewizą M. Montessori „pomóż mi zrobić to samemu”.

Niezwykle ważne jest, aby nauczyciel wykorzystywał w realizacji programu edukacji regionalnej różnorodne metody pracy (słowne, oglądowe czy zajęć praktycznych), przede wszystkim zaś metody i techniki aktywizujące.

Metody aktywizujące, stosowane w nauczaniu poszukującym, badawczym, problemowym, opartym na grze, polegają na wykorzystaniu konkretnego działania ucznia, które poprzedza myślenie ogólne. Strategia aktywizująca oznacza przede wszystkim odwołanie się do jego doświadczeń własnych. Nauczyciel inspiruje działania, które wzbudzają ciekawość poznawczą, stymulują percepcję, myślenie racjonalne, intuicję, wyobraźnię. Wskazane jest tworzenie sytuacji umożliwiających wchodzenie w autentyczne role społeczne. Należy zbliżać nauczanie i wychowanie do tego, co bliskie i znane, symulować określone zdarzenia, wykorzystywać konteksty kulturowe, umożliwiać pracę indywidualną, grupową i zbiorową.

Efektywnej realizacji programu edukacji regionalnej sprzyja, np. stosowanie:

· metod samodzielnego dochodzenia do wiedzy; należą do nich:

Ø metoda sytuacyjna (analiza konkretnych sytuacji wziętych z życia),

Ø metoda symulacyjna biograficzna ( życiorys postaci ilustracją problemu),

Ø gry dydaktyczne, np.„układanka” (puzzle tekstowe), „łańcuch skojarzeń”, „5 z 25”, „pytania i odpowiedzi”, „negatywy i pozytywy”, itp.

Ø burza mózgów,

Ø metoda projektów ,

Ø metoda dramy, np. gry symulacyjne, psychodrama, podróże w czasie i przestrzeni,

Ø drzewko decyzyjne,

Ø fiszka poszukująca;

· aktywizujących metod słownych; należą do nich:

Ø dyskusja; np. dyskusja punktowana przez obserwatorów,

Ø metoda „kuli śnieżnej”,

Ø gry językowe, np. skojarzenia, krzyżówki, rebusy, zagadki,

Ø nauczanie przy ekranie – komputerowe programy edukacyjne; kształcenie multimedialne,

· metod praktycznych; należą do nich:

Ø spontaniczna twórczość, np. pisanie, malowanie, projektowanie, tworzenie własnego podręcznika, nagrywanie-recytowania, wywiadów, autoprezentacji ...

Ø słuchowiska, inscenizacje, zabawa w teatr,

Ø redagowanie gazetek, kronik itp.,

Ø przekład intersemiotyczny,

Ø mapa mentalna,

Ø teczki tematyczne, albumy, zielniki, dzienniki, wystawki,

Ø doświadczenia, hodowle, eksperymenty,

Ø zamiana ról – „uczeń nauczycielem”;

Skuteczność nauczania podnoszą następujące działania nauczyciela:

Ø wykorzystanie różnorodnych pomocy (plansze, wykresy, słowniki, encyklopedie, ilustracje, środki audiowizualne ...),

Ø motywowanie -wskazywanie przydatności wiedzy, współzawodnictwo, system nagród itp.,

Ø wykorzystywanie wiedzy o grupie i jej liderach,

Ø zaskakiwanie, prowokowanie,

Ø odwoływanie się do osobistych doświadczeń ucznia,

Ø organizowanie wycieczek dydaktycznych, lekcji muzealnych, spotkań z interesującymi ludźmi,

Ø przeprowadzanie ewaluacji w atrakcyjnej formie (konkursy, quizy, formuła teleturniejów np. Jeden z dziesięciu, Miliard w rozumie);

Ważne jest, aby na każdą sytuację dydaktyczną nakładały się sytuacje aksjologiczne. Zatem należy wybierać takie metody nauczania, formy pracy, które pozwalają jednocześnie uczyć i wychowywać, korelować operacje intelektualne z działaniami praktycznymi uczniów, doznaniami estetycznymi i przeżyciami. Pomocą w tym mogą służyć podręczniki:

· Chomczyńska – Miliszewska M., Pankowska D.: Polubić szkołę. Ćwiczenia grupowe do pracy wychowawczej. Warszawa 1995.

· Edukacja w wolności. Red. W. Śliwierski . Kraków 1992;

· Gloton R., Clero C.: Twórcza aktywność dziecka. Warszawa 1985.

· Johnson D.W.: Podaj dłoń. Warszawa 1992;

· McGregor C.: Kształtowanie twórczej osobowości dziecka - zabawy i ćwiczenia. Warszawa 1998.

· Łukaszewicz R.: Edukacja z wyobraźnią, czyli jak podróżować bez map. Wrocław 1994;

· Okraszewski K., Rakowiecka B., Szmidt K.J.: Podręcznik eksperymentalny. Porządek i przygoda. Lekcje twórczości. Warszawa 1996.

· Pakiet edukacyjny ŻYWIOŁY. Lekcje twórczości w nauczaniu zintegrowanym. Rybotycka Ł.: Gry dydaktyczne. Warszawa 1990;

· Rau K., Ziętkiewicz E.: Jak aktywizować uczniów. Poznań 2000.

· Tacher B.: Praca małych grup na lekcji. Praca z zakresu alternatywnych form nauczania. Koszalin 1997.

· Way B.: Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży. Warszawa 1990.

· Weston D.Ch., Weston M: Co dzień mądrzejsze. 365 gier i zabaw kształtujących charakter, wrażliwość i inteligencję emocjonalną dziecka. Warszawa 1998.

· Wychowanie i nauczanie integracyjne. Materiały dla nauczycieli i rodziców. Red. J. Bogucka, M. Kościelska Warszawa 1994;