Opracowała:

Katarzyna Pławecka

Temat dnia:

Bractwo Kurkowe w Pszczynie.

 

 

Zapis w dzienniku:

Zapoznanie się z historią i zwyczajami Bractwa Strzeleckiego lub Bractwa Kurkowego w Pszczynie. Rozmowa z członkiem Bractwa Kurkowego. Rzuty do tarczy - obliczanie wyników, wybór króla kurkowego. Piesza wycieczka na Strzelnicę i na Kopiec Kościuszki.

 

1.     Zapoznanie się poprzez opowiadanie nauczyciela z historią Bractwa Kurkowego. Zapisanie ważnych nazwisk i dat na tablicy.	-               poznaje historię Bractwa Kurkowego; -               zapisuje ważne daty i nazwiska; -               przygotowuje pytania na spotkanie z członkiem bractwa;
2.     Spotkanie z członkiem Bractwa Kurkowego, zadawanie mu wcześniej przygotowanych pytań. Pokaz charakterystycznej broni, ubioru, rogu i innych charakterystycznych przedmiotów.	-               poszerza wiedzę; -               uczy się kulturalnego sposobu prowadzenia rozmowy;
3.     Zorganizowanie w klasie wyborów Króla Kurkowego. Pokaz planu takiej imprezy z roku 1876. Strzelanie do tarczy.	-               odczytuje program imprezy, zastanawia się co można by było przenieść na grunt szkolny; -               przygotowuje strzałki i tarcze; -               rzuca do celu i zapisuje swoje wyniki;
4.     Obliczanie największej ilości zdobytych punktów. Mianowanie klasowego Króla Kurkowego. Pokaz medali i tarcz dawnych królów kurkowych. Wpisanie na listę dawnych Królów Kurkowych zwycięzcy.	-               kształtuje umiejętność dodawania w zakresie 100; -               ogląda dawne nagrody; -               odczytuje nazwiska zwycięzców;
5.     Zapisanie tematu lekcji i krótkiej notatki na temat lekcji. Uzupełnianie tekstu wiadomościami z lekcji.	-               redaguje notatkę; -               uzupełnia tekst zapamiętanymi informacjami;
6.     Kolorowanie rysunku członka pszczyńskiego bractwa kurkowego z 1847 r. wg kodu kolorów	-               oblicza sumy, różnice, iloczyny i ilorazy koloruje według wyników;
7.     Wycieczka piesza na strzelnicę i Kopiec Kościuszki.	-               utrwala informacje; -               obserwuje;

 

Załączniki:

 

Historia Pszczyńskiego bractwa kurkowego 1681 - 1939

 

Pszczyńskie bractwo kurkowe powstało w 1681 r. na mocy dokumentu wydanego przez Baltazara Erdmanna Promnica (1678 - 1703). Bractwo powstało z konieczności przygotowania miasta i obywateli do obrony przed ewentualnym najazdem tureckim. W dokumencie wtedy wydanym zapisane było jakie warunki musiał spełniać kandydat, rodzaje broni używane przy strzelaniu, zachowanie na placu strzelań, sposób egzaminowania czyli obliczanie wyników na zawodach a także przywileje i obowiązki. Organizację tę zakładano kilka razy jeszcze w roku 1704 i 1826. Organizacja ta przestawała istnieć z rozkazów panujących książąt ponieważ podczas corocznych uroczystości strzeleckich dochodziło do strzelania do ludzi i złego zachowania się uczestników (bójki, pijaństwo). Bractwo do ćwiczenia swoich sprawności musiało mieć stanowiska dla strzelających, budki dla celowniczych, nasyp do wyłapywania kul i szopę do przechowywania tarcz. W 1828 r. rozpoczęto budowę strzelnicy, (potem na tym samym miejscu zbudowano jeszcze jedną strzelnicę w 1871 r.,  1911 r.) która stoi do dziś. W 1848 r. dzierżawca strzelnicy Józef Fixek wzniósł w jej pobliżu kopiec, który nazwał kopcem Kościuszki. Kopiec przetrwał do 1870 r., do czasu budowy kolei żelaznej. Teraz został usypany nowy kopiec.

Zgodę na odbycie corocznego strzelania wyznaczał aktualnie panujący przedstawiciel rodu (Promniców, Anhaltów). Po jej ustaleniu władze bractwa powiadamiały swoich członków oraz przygotowywały listy strzelców. W dniu rozpoczęcia zawodów, dawano wczesnym rankiem sygnał przy pomocy bębnów, na których odgłos poszczególni członkowie bractwa udawali się do domów swych kaprali - dowódców. Po uformowaniu szyku marszowego, kompanie, na których czele szedł kapitan, oficerowie, chorąży ze sztandarem, starsi strzelcy oraz muzykanci grający na bębnach i piszczałkach szli przed dom ubiegłorocznego króla strzelców i wraz z nim maszerowali pod ratusz na rynku miasta a stamtąd na zamek. Po odbyciu defilady przed zamkiem cała kolumna, przy dźwiękach muzyki, przechodziła na plac strzelecki. Po przybyciu na strzelnicę sprawdzano czy posiadana przez członków bractwa broń palna odpowiada wymaganym przepisom. Strzelano zwykle trzykrotnie, dzień po dniu, według wcześniej sporządzonych list dostarczonych dowódcom. Nad prawidłowym przebiegiem strzelania i poszczególnymi trafieniami czuwał tzw. ciler (celowniczy).

Król kurkowy, czyli ten który zdobył największą ilość  punktów wraz z tytułem zyskiwał szereg ulg. Na przykład zwolnienie od podatku, wypłacano mu premię pieniężną, uzyskiwał również prawo do warzenia piwa.

 

Oto fragmenty programu uroczystości z roku 1876 :

Niedziela, 30 lipca - wieczorem 8:30 capsztyk;

Poniedziałek, 31 lipca - pobudka, 8:30 zbiórka strzelców, powitanie władz; 9:00 wymarsz do strzelnicy i otwarcie strzelania; 16:00 koncert i bal strzelców;

Wtorek, 1 sierpnia - dalszy ciąg strzelania 9:00 - 15:00, 16:00 bankiet, koncert, iluminacje, sztuczne ognie;

Środa, 2 sierpnia - dalszy ciąg strzelania;

Czwartek, 3 sierpnia - 15:00 zbiórka strzelców i wymarsz do strzelnicy, rozdanie nagród, koncerty, bal i uczta królewska;

 

Przykładowa lista królów kurkowych

1683 r.                  Jan Ficenty

1704 r.                  George Szwab

1803 r.                  Franz Soika

1850 r.                  Julius Polewka

1876 r.                  Georg Hoefer

1901 r.                  Adolf Nawrat

1935 r.                  Konieczny

1939 r.                  Michalik

2004 r.                  ...............................

 

 

Bractwo kurkowe powstało w roku ............................. . Utworzono je do obrony przed ewentualnym najazdem ............................. Czasami zawieszano działalność tej organizacji z powodu ............................................................................................................. W Pszczynie do bractwa należał budynek .................................., oraz specjalnie usypany ............................................................ . Coroczne uroczystości strzelnicze trwały zwykle .......................... dni. Nad prawidłowością strzelania czuwał ................................ .  Ten, który zdobył najwięcej punktów otrzymywał tytuł ................................................... . Nagrodą były ........................................................................................................................ .